Tussenkomst in plenaire zitting Senaat bij voorstel van resolutie seksueel geweld tegen vrouwen bij gewapende conflicten.

Geachte voorzitster,

Beste collega’s,

19 juni werd door de Verenigde Naties uitgeroepen tot de internationale dag voor de uitbanning van seksueel geweld tijdens conflicten. Dat we hier in de Senaat enkele dagen later een bespreking houden over het voorstel van resolutie betreffende seksueel geweld tegen vrouwen bij gewapende conflicten en onlusten moet meer zijn dan een symbolische daad.

Ondanks het feit dat de internationale gemeenschap de strijd tegen seksueel geweld in conflicten is aangegaan, blijft het nog steeds wijdverspreid. Zelfs tot op de dag van vandaag moeten we spijtig genoeg vaststellen dat vrouwen en meisjes nog steeds het slachtoffer zijn van seksueel geweld in conflicten. Het meest in het oog springend is momenteel de oorlog in Oekraïne waar andermaal seksueel geweld wordt ingezet als oorlogswapen. De verhalen over systematische verkrachtingen van Oekraïense vrouwen en meisjes door Russische soldaten naast andere grove schendingen van het humanitair recht zijn gruwelijk en mogen niet getolereerd worden. De daders moeten beseffen dat dit seksueel geweld niet ongestraft zal blijven want het is een misdaad tegen de menselijkheid en strafbaar voor het Internationaal Strafhof.

Maar de oorlog in Oekraïne is jammer genoeg niet het enige gewapende conflict waar vrouwen en jonge meisjes het slachtoffer worden van seksueel geweld. Geweld tegen vrouwen en meisjes in oorlogssituaties blijkt eerder de regel dan de uitzondering te zijn. Tigray, Jemen, het Oosten van de Democratische Republiek Congo, Syrië, Mali, en zovele andere gekende en minder gekende conflictgebieden maken duidelijk dat seksueel geweld nog steeds op grote schaal als oorlogswapen wordt ingezet. Het is een specifieke strategie om tegenstanders te vernederen, om bevolkingen te onderdrukken en om terreur te zaaien. Seksueel geweld neemt ook vele vormen aan: verkrachting, seksuele slavernij, gedwongen prostitutie, seksuele verminking, gedwongen zwangerschap, gedwongen sterilisatie, vrouwenhandel, seksuele vernedering en gedwongen abortus. Of zoals Elisabteh Rehn, coauteur van de studie ‘woman, war, peace’, het verwoordde: ‘het lichaam van vrouwen lijkt vandaag het slagveld te zijn geworden waarop strijdende groepen slag leveren.’

Vandaag wordt de omvang van dit fenomeen in de internationale gemeenschap nog te vaak onderschat ondanks het feit dat er al heel wat rechtsartikelen en rapporten over te vinden zijn. Seksueel geweld werd te lang beschouwd als een betreurenswaardig doch onvermijdelijk neveneffect van gewapende conflicten. Slechts schoorvoetend heeft de internationale gemeenschap de voorbije decennia  initiatieven genomen om het lot van vrouwen en meisjes in conflictsituaties te verbeteren. Onvoldoende echter zoals andermaal uit de oorlog in Oekraïne en andere lopende conflicten in de wereld blijkt . Met voorliggende resolutie wil de Senaat het probleem onder de aandacht brengen met een viervoudige boodschap. Een boodschap van solidariteit met alle slachtoffers van seksueel geweld waar ook ter wereld, een boodschap van ernstig protest ten aanzien van de daders met de duidelijke eis dat ze er niet meer ongestraft mee weg kunnen komen, een boodschap van betrokkenheid bij het menselijke leed voor de slachtoffers en hun naasten, en vooral een boodschap om op internationaal vlak een bindend en sluitend kader in het leven te roepen dat vrouwen en  meisjes de broodnodige bescherming biedt.

Daarom heeft CD&V bij de bespreking in de commissie gepleit voor het opstellen van een nieuw internationaal verdrag. We beseffen dat dit geen eenvoudige opdracht is maar de internationale gemeenschap heeft reeds op andere domeinen bewezen dat het wel degelijk mogelijk is.  De uitdaging is zodanig groot dat we ambitieus moeten durven zijn. Momenteel wordt er al veel geregeld in diverse verdragen, maar net die versnippering ondergraaft de effectiviteit  waardoor er onvoldoende antwoord  geboden wordt aan de bestaande en nieuwe uitdagingen. Eén allesomvattend verdrag moet duidelijkheid creëren en moeten alle vormen van seksueel geweld strafbaar stellen, ook diegenen die gepleegd werden door niet-statelijke actoren. Want seksueel geweld is een oorlogsmisdaad, een schending van het humanitair recht, een wapen van etnische zuivering en kan soms zelfs beschouwd worden als een vorm van genocide. De tijd van soft law is meer dan voorbij want al te veel vrouwen en meisjes zijn voor de rest van hun leven getekend door datgene wat ze buiten hun wil hebben moeten ondergaan. Het is tijd om vrouwen en meisjes eindelijk de bescherming in alle types van conflicten en in post-conflictsituaties te bieden. Onze regeringen moeten op de diverse internationale fora het voortouw nemen zoals eertijds België ook een voortrekkersrol heeft gespeeld in de strijd tegen het gebruik van anti-persoonsmijnen.

De CD&V fractie zal deze resolutie met volle overtuiging steunen als een signaal naar onze regeringen en naar de internationale gemeenschap en als een stap op de goede weg doch met het besef dat het doel nog lang niet bereikt is!