OPINIESTUK

'77 procent van de Belgische vrouwen geeft aan dat hun levenskwaliteit achteruit is gegaan sinds de menopauze. Hoe komt het toch dat hier zo weinig aandacht voor is?, vragen cd&v-Senatoren Karin Brouwers en Maud Vanwalleghem zich af op Wereld Menopauzedag.

Je als vrouw in een mannenwereld begeven: het kan soms lastig zijn. Je kan net niet reiken aan die bovenste plank op mannenhoogte, vlak voor die éne belangrijke presentatie breekt je menstruatie door, en als je enkele maanden na het baren van een kind niest, laten je bekkenbodemspieren het afweten.

Lastig dus, maar niet levensbedreigend.

Hetzelfde geldt voor die vervloekte menopauze. Het woord bezorgt menig persoon rillingen, omdat het ons doet denken aan aftakeling en verval. Vreemd genoeg valt die menopauze net samen met het moment waarop de carrières van vrouwen veelal pieken: de gemiddelde leeftijd ligt op 51 jaar, maar 5% van de Belgische vrouwen komt zelfs voor hun 45ste in de overgang (vroege menopauze). Waar nauwelijks over gesproken wordt, is de impact van die menopauze op onze loopbanen.

Uit een studie van het Britse Lagerhuis blijkt dat 1 op de 3 vrouwen geregeld afwezig is omwille van symptomen gelinkt aan hun menopauze. Dat gaat van concentratieproblemen (75%), tot angsten (69%) en hoofdpijn (41%). Tegelijk praat minder dan 1 op 3 erover met een collega en slechts 11% vraagt werk op maat. Ander onderzoek wijst uit dat 22% van de vrouwen in technologische of financieel-technologische sectoren hun vraag tot promotie uitstelt of er simpelweg van afziet, omwille van de impact van de menopauze.

We kampen met een genderkloof op het vlak van arbeidsparticipatie. Ondanks het feit dat vrouwen hoger opgeleid zijn dan mannen, nemen ze minder deel aan de arbeidsmarkt (65,3% t.o.v. 76,8% mannen - Europese cijfers). Werkgevers moeten meer gesensibiliseerd worden over de (vroegtijdige) menopauze zodat ze er proactief kunnen op inspelen en talent op de werkvloer kunnen behouden.

Dat klinkt logisch, alleen moeten we wel weten waarover we het hebben. En daar wringt het schoentje. Geen enkel Europees land heeft een actieplan of strategie om de impact van de menopauze op vrouwen en hun werk te belichten en te verzachten. De Eurocommissaris voor Gelijkheid, Helena Dalli, stelt dat er geen cijfers beschikbaar zijn over de prevalentie en de impact van de menopauze op Europese vrouwen.

Lastig allemaal, maar niet levensbedreigend?

Helaas. Er doen zich namelijk wél levensbedreigende of zelfs fatale situaties voor, omdat vrouwen deel uitmaken van een wereld die (onbewust) ontworpen werd door en voor mannen. Een voorbeeld hiervan zijn de symptomen van een hartaanval die bij een vrouw vaak verkeerd gediagnosticeerd worden. Hetzelfde geldt in sommige gevallen voor vrouwen die in de vervroegde menopauze terechtkomen.Zij dienen zich vaak aan bij de huisdokter met uiteenlopende klachten, waarvan opvliegers en onregelmatige of uitblijvende menstruatie klassiekers zijn. Daarnaast zijn er klachten die minder specifiek zijn, gaande van slapeloosheid, stemmingswisselingen, hartkloppingen, hoofdpijn, spier- en gewrichtspijn, duizeligheid, pijn bij het vrijen, angsten en urinaire klachten.

Helaas worden deze klachten vaak geminimaliseerd of toegeschreven aan stress. Ook kan het leiden tot een verkeerde diagnose, zoals een burn-out of depressie, waarbij medicatie wordt voorgeschreven die eigenlijk niet helpt.

Is dit een levensbedreigende situatie? We zouden willen opperen van wel. Jarenlang van het kastje naar de muur gestuurd worden, niet geloofd worden en antidepressiva slikken die niet nodig zijn: je zou van minder depressief worden. Daarnaast kan het laattijdig of niet diagnosticeren van vervroegde overgang ook een toenemend risico op botontkalking en hart- en vaatziekten betekenen. 

Hoe komt het toch dat hier zo weinig aandacht voor is? Vrouwen worstelen in de luwte, op hun eentje, en doen er vaak jaren over om een correcte diagnose te krijgen.

In de medische wereld vormt het mannenlichaam de standaard. De afwezigheid van een hormonale cyclus bij mannen maakt de zaken voor wetenschappers natuurlijk eenvoudiger. Vrouwenlichamen worden door hun hormonale cyclus als te complex, te onvoorspelbaar beschouwd en dus worden medische onderzoeken en trials op vrouwenlichamen vaak als te kostelijk afgedaan.

Op Wereld Menopauzedag willen wij het debat openen en menopauze als lastige en in sommige gevallen zelfs levensbedreigende realiteit bespreekbaar maken buiten de huiskamer of het dokterskabinet. 77% van de Belgische vrouwen geeft aan dat hun levenskwaliteit achteruit is gegaan sinds de menopauze. De menopauze is een maatschappelijke kwestie die belicht moet worden als we willen dat vrouwen op de werkvloer beschermd worden tegen discriminatie en uitval. Vrouwen die door hormonaal woelige tijden gaan, zijn vaak ook diegenen met de strafste skills en tonnen ervaring. Gooi dat niet op de schop door onwetendheid.

Maud Vanwalleghem – Senator cd&v

Karin Brouwers – Vlaams Parlementslid en Senator cd&v