Hoe je het ook draait of keert: de zelfrijdende auto komt eraan.
Begin dit jaar riepen enkele mobiliteitsexperten daarom op om hoogdringend werk te maken van een slim beleid voor zelfrijdende voertuigen. Hun oproep dreigt in dovemansoren te vallen. De Vlaamse minister van mobiliteit plant weliswaar proefprojecten, maar gelooft niet in de zelfrijdende auto als deel van de oplossing voor onder andere de fileproblematiek. Daardoor dreigen we een immense kans te missen om onze mobiliteitsarchitectuur ingrijpend te veranderen.
We staan voor de grootste mobiliteitsrevolutie sinds de intrede van de auto. Binnen enkele decennia zal ons wagenpark zelfrijdend zijn. Dat houdt in dat de mobiliteitsuitdagingen van morgen niets meer van doen zullen hebben met alcohol en drugs achter het stuur, overdreven snelheid of vluchtmisdrijf. Die behoren dan definitief tot het verleden. Issues als aansprakelijkheid, ethische keuzes, privacy, consumentenzaken en cybercriminaliteit zullen het mobiliteitsdebat beheersen.
Niet alleen worden de uitdagingen anders, de zelfrijdende wagen zal onze hele wereld veranderen. Auto’s staan nu 98% van de tijd stil en parkeren is meestal een last. Waarom zou je nog een eigen auto nemen als er een gedeeld zelfrijdend exemplaar kan voorrijden telkens je hem nodig hebt en oproept? Een auto bezitten wordt het paard van de toekomst: geen noodzaak om aan mobiliteitsbehoeften te voldoen, maar leuk om te ontspannen en als luxe-item. Parkeerplaatsen in woongebied worden overbodig waardoor publieke ruimte kan teruggewonnen worden. Met een zelfrijdend wagenpark van slechts 10% van de huidige vloot kunnen alle verplaatsingen worden gemaakt. Minder auto’s, minder files. De zelfrijdende wagen kan onze levenskwaliteit een gigantische boost geven. Tenminste, als de overheid deze ontwikkeling in de juiste richting te sturen. Dat lijkt vooralsnog niet het geval.
Zoals het er nu uitziet, lijkt de Vlaamse minister van mobiliteit te kiezen voor eeuwigdurende stilstand. Op vragen over hoe de komst van de zelfrijdende wagen wordt voorbereid, komt geen antwoord. Er worden wel proefprojecten georganiseerd om de technologische haalbaarheid te onderzoeken, maar verder is er nog geen begin van een beleidsvisie. De minister liet zich in de commissie mobiliteit zelfs ontvallen dat de zelfrijdende wagen volgens hem een hype is die geen noemenswaardige impact zal hebben op de fileproblematiek. Hij gaat ervan uit dat ieder zich zal terugtrekken in zijn eigen zelfrijdende cocon en de files niet gaan afnemen. En dat klopt … als de overheid geen verantwoordelijkheid neemt. We missen een gedreven piloot.
Om de omslag te maken is er nood aan een onderbouwde en ambitieuze visie. Er moet ingezet worden op deelsystemen en innovatieve betaalmodellen. Privé-bezit van wagens moeten we ontraden. Enkel in een geconnecteerd deelsysteem zal de zelfrijdende auto het autoverkeer drastisch verminderen, de files verkorten en onze levenskwaliteit verhogen. In een dergelijk scenario wordt de zelfrijdende wagen de ideale keuze voor het voor- en natransport naar het openbaar vervoer. Als iedereen daarentegen blijft kiezen voor een eigen wagen, laten we de kans op een duurzame mobiliteitsoplossing liggen, en versterken de chaos van steeds groter wordende files.
Ervan uitgaan dat de zelfrijdende auto geen deel van de oplossing kan zijn voor onze fileproblematiek is een selffulfilling prophecy. Als de minister geen visie ontwikkelt heeft hij geen instrumenten in handen om de technologiesector en de autolobby uit te dagen om de sprong naar de toekomst te maken. Als de minister het geweer niet van schouder verandert krijgen we mensen nooit zover om andere mobiliteitskeuzes te maken. De gigantische opportuniteiten op het vlak van levenskwaliteit die de zelfrijdende wagen in zich draagt dreigen niet aangeboord te worden. Bij ongewijzigd beleid mist Vlaanderen de boot van de grootste omwenteling op het vlak van mobiliteit sinds eeuwen.
Welke minister wil nu een pagina in het grote boek van de gemiste kansen?
© Karin Brouwers - Vlaams Parlement, Leuvenseweg 86, 1011 Brussel - karin.brouwers@vlaamsparlement.be - T +32 2 552 43 37